اگر بخواهیم درباره مراحل آماده سازی زمین برای کشاورزی صحبت کنیم، اولین و اصلیترین مرحله را باید به شخم زدن زمین کشاورزی اختصاص داد. شخم زدن زمین که بیشتر با هدف آماده سازی بستر برای کاشت بذر و برگرداندن خاک به واسطه تجهیزات کشاورزی صورت میگیرد، زمان مناسب و انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن میپردازیم.
بیشتر بخوانید» آشنایی با انواع روش های آبیاری زمین کشاورزی و نکات مهم آن
مراحل شخم زدن زمین کدامند؟
مراحل شخم زدن زمین در کشاورزی شامل چند مرحله مهم است که به طور کلی عبارتند از:
- آمادهسازی زمین: در این مرحله، ابتدا زمین باید از هرگونه بقایای گیاهی و سنگها پاک شود. سپس زمین باید هموار شده و برای شروع فرآیند شخم زدن آماده شود.
- شروع عملیات شخمزدن: پس از آمادهسازی زمین، مرحله اصلی شخم زدن آغاز میشود. در این مرحله، با استفاده از ابزارهای مخصوص شخم زدن یا تراکتور، زمین به طرز منظم و عمق معین شخم زده میشود.
- اصلاح خاک: پس از شخم زدن، خاک باید اصلاح شده و بهتر شده تا منجر به بهبود ساختار خاک و افزایش بهرهوری آن شود. این مرحله میتواند شامل اضافه کردن کودها، کلسیم و دیگر مواد مغذی به خاک باشد.
- فراوری زمین: در این مرحله، زمین ممکن است نیاز به فراوری بیشتر داشته باشد، مانند آبیاری، تقویت ساختار خاک و دیگر اقداماتی که برای بهبود شرایط رشد گیاهان لازم است.
این مراحل معمولی برای شخم زدن زمین است اما ممکن است بسته به نوع خاک، شرایط آب و هوایی و نوع کشت، مراحل مختلفی وجود داشته باشد.
بیشتر بخوانید» آشنایی با نکات کلیدی در تعیین بهترین زمان برای هرس درختان
هدف اصلی از شخم زدن زمین کشاورزی چیست
شخم زدن زمین در کشاورزی به منظور آمادهسازی زمین برای کاشت و کارآمدتر کردن فرآیند کشاورزی استفاده میشود. اهداف اصلی از شخم زدن زمین عبارتند از:
- تهویه خاک: شخم زدن زمین باعث تهویه و هوازده شدن خاک میشود که این امر منجر به بهبود فرآیند تنفس گیاهان و رشد سلامتی آنها میشود.
- افزایش نفوذپذیری خاک: شخم زدن زمین منجر به افزایش نفوذپذیری خاک شده و جلوگیری از رطوبت موجود در خاک میشود.
- از بین بردن علفهای هرز: شخم زدن زمین از بین بردن علفهای هرز و کنترل آنها را فراهم میکند و از رشد آنها جلوگیری میکند.
- افزایش نفوذ کو به خاک: با شخم زدن زمین، امکان بهتری برای نفوذ کود به حاک فراهم میشود و نیاز گیاهان به مواد غذایی افزایش مییابد.
- اصلاح ساختار خاک: شخم زدن زمین باعث اصلاح ساختار خاک و حذف موانع رشد گياه است.
شخم زدن عمیق زمین کشاورزی چه فوایدی دارد؟
گروهی از کشاورزان بر این باورند که هرچه عمق زمین کشاورزی بیشتر باشد، علفهای هرز کمتر رشد میکنند. این درحالیست که رشد این گیاهان بسته به مقدار بذر موجود در خاک بوده و هرچه بذر بیشتری در عمق باشد، رشد آنها نیز بیشتر خواهد شد.
انواع شخم زدن زمین کشاورزی کدامند؟
بسته به این که چه زمانی شخم زدن زمین کشاورزی انجام میشود، این عملیات خاکورزی را به دستههای مختلفی تقسیمبندی میکنند. در ادامه به معرفی هرکدام میپردازیم.
بیشتر بخوانید» آشنایی با عملیات خاک ورزی و اهمیت انجام آن در کشاورزی
شخم زدن زمین کشاورزی بعد از برداشت محصول
همیشه شخم زنی زمین کشاورزی مربوط به زمان قبل از کاشت محصول نیست؛ بلکه گاهی لازم است بعد از برداشت محصول باقی مانده محصولات کشاورزی به سطح خاک آمده و بطور کامل تجزیه شوند.
شخم زدن اولیه زمین کشاورزی
برای زمینهایی که گیاهانی یکساله روی آنها کشت میشود، شخم زنی اولیه توسط گاو آهن برگردان انجام میگیرد. این روش باید به گونهای صورت گیرد که خاک کاملا جابجا شده و سطح زیرین خاک هم نرم شود. استفاده از سابسویلر نیز در این مرحله میتواند تاثیرگذار باشد.
شخم زدن زمین کشاورزی برای آماده سازی بستر
این روش از شخم زدن به منظور مسطح شدن زمین پس از شخم زنی اولیه انجام میشود. در صورتی که بر بستر خاک، علفهای هرز زیادی رشد کنند با شخم زنی زمین کشاورزی برای آماده سازی بستر، از بین خواهد رفت.
بهترین زمان برای شخم زدن زمین کشاورزی چه موقع است؟
بسیاری از کشاورزان هم در فصل بهار و هم پاییز زمین کشاورزیشان را شخم میزنند. انجام این عملیات کشاورزی بسته به نوع آب و هوا و اقلیم منطقه دارد. در برخی مناطق شخم زدن زمین در پاییز سبب آماده شدن زمین و رشد بهینه گیاه میشود. در حالی که ممکن است برای منطقه دیگر این کار زمان مناسب دیگری داشته باشد.
اما بطور کلی بهترین زمان برای شخم زدن زمین کشاورزی، پاییز است. زمانی که هوا به اندازه ای گرم شده باشد که خاک رطوبت خود را از دست داده و حشرات و آفات نیز از بین رفته باشند. گروهی از کشاورزان اواخر پاییز را زمان مناسبی برای شخم زدن میدانند. زمانی عملیات شخم زنی را در آخرین ماههای پاییز توصیه میکنیم تعداد زیادی نیروی انسانی در اختیار داشته باشید؛ چراکه هوای سرد و سفت و سخت شدن زمین سبب میشود این کار با تعداد نیروی کم به نتیجه نرسد.
