سابسویلر (زیرشکن) 5 ردیفه

سابسویلر

زیرشکن 3 ردیفه و 5 ردیفه  (sub soiler)   یکی از ادوات سنگین کشاورزی است که در عمق بسیار  زیاد خاک کار می‌کند و توسط تراکتور کشیده می‌شود، به صورت سوار به اتصال سه نقطه تراکتور متصل می‌شود.و این عمل باعث می شود تا نصب بسیار ساده ای داشته باشد.  این وسیله به صورت شاخه ای می‌باشد و به صورت یک شاخه یا چندشاخه (معمولا 3 و یا 5 شاخه) ساخته می‌شود. عمق کاری زیرشکن‌ها معمولاً بیش از سایر ادوات کشاورزی است و بیش ۴۰ سانتی‌متر است. این وسیله بسیار شبیه به گاوآهن قلمی است و از آن بزرگتر است.

توان موردنیاز

هر شاخه زیرشکن برای کشیده شدن نیاز به حداقل ۶۰ اسب بخار توان کششی تراکتور دارد.

اشکال زیرشکن

شاخه‌های زیرشکن به صورت C شکل یا L شکل راست یا L شکل کج ساخته می‌شوند، گفته می‌شود زیرشکن‌های C شکل به توان کششی کمتری نیاز دارند.

محل مورد استفاده زیرشکن

زیرشکن‌ها برای مقاصد زیر استفاده می‌شوند:

• خرد کردن لایه سخت زیرین خاک
• ایجاد کانال زه کشی به کمک سمبه
• زیرخاک کردن کابل و لوله

فشردگی خاک مشکلاتی را برای زمین زراعی ایجاد می کند از جمله:

• خاک ورزی سخت تر، که منجر به صرف انرژی، وقت و استهلاک بیشتر دستگاه و در نتیجه هزینه بالاتر می شود (یعنی خاک سخت تر است، و خاک ورزی هم نیاز به قدرت بیشتری دارد)
• تردد بیشتر ادوات برای خاک ورزی که منجربه صرف هزینه بیشتر تراکتور و همچنین کوبیده شدن لایه های زیرین خاک می گردد.
• ریشه گیاه به سختی نفوذ می کند و به رشد مطلوب نمی رسد. مخصوصا اگه محصول غده ای باشد مثل چغندر یا هویج یا ریشه عمیق داشته باشد مثل یونجه.
• فضای خالی بین ذرات خاک کم می شود. این موضوع باعث می شود ظرفیت اب و هوای خاک کم شود. وقتی این ظرفیت کم شد، خاک اطراف ریشه گیاه، دیگر نمی تواند مواد غذایی در خود داشته باشد و مواد غذایی در دسترس ریشه کمتر قرار می گیرد. همچنین باعث خفگی خاک ، ریشه و میکروارگانیسم ها می گردد. وقتی هوا داخل خاک نباشد، خاک حالت خفگی می گیرد و میکروارگانیسم ها که عامل اصلی ایجاد مواد قابل جذب برای ریشه هستند هم خفه می شوند و از بین می روند.
• اب جذب نمی شود و روان اب اتفاق می افتد. اولین ضرر روان اب همین است که قسمتی از اب از دست میرود و جذب زمین نمی شود. مورد بعدی فرسایش خاک توسط روان اب و کاهش مواد غذایی آن می باشد. اگر آب روی زمین هم بماند، باز هم قسمتی از اب به جای جذب، در معرض تبخیر قرار می گیرد.
• و در کل تعدادی از موارد فوق منجربه کاهش حاصلخیزی و کیفیت خاک می شود.

وقتی مشکلات فشردگی خاک را بدانیم، اهمیت استفاده از زیرشکن آشکار می شود. البته باید در این مورد خیلی دقت کنیم که از بین بردن سخت لایه نکات بسیار مهمی دارد که اگر رعایت نشود ممکن است نتیجه عکس دهد.

1. زیر شکنی را باید هنگامی انجام داد که خاک نسبتا خشک باشد. خاک در صورت مرطوب بودن به خوبی متلاشی نمی شود و فقط شکافی در آن ایجاد می شود که به زودی بسته خواهد شد و حتی فشارهای رو به پایین تراکتور و زیر شکن ممکن است به تراکم بیشتر خاک منجر شود
2. خاک زیر لایه شکسته شده باید گنجایش پذیرش رطوبت را داشته باشد در غیر این صورت نتایج زیر شکنی منفی خواهد بود. مثلا اگر لایه زیرین شنی باشد، چون شن قدرت نگهداری آب را ندارد و به اصطلاح آب گریز هست، زیرشکنی فقط باعث میشود آب خیلی سریع از دسترس گیاه و ریشه خارج شود و به اعماق زمین برود.
3. خاک زیر لایه شکسته شده نباید خیلی اسیدی یا بازی باشد، در غیر این صورت، رشد ریشه های گیاه را مختل می کند. چون اگر زیر شکنی استفاده شود ریشه رشد کرد و به لایه های زیرین که اسیدی یا بازی هستند می رسد و در نتیجه روی کل ریشه گیاه تأثیر منفی می گذارد. تشخیص اسیدی یا بازی بودن خاک با ازمایش مشخص می شود. البته این حالت به ندرت در ایران اتفاق می افتد.
4. برای پیشگیری از بسته شدن سریع شیارهایی که زیر شکن ایجاد می کند، مسیر حرکت چرخ های تراکتور در راه های متوالی کار باید حداقل ۳۰ سانتیمتر از شکاف ها فاصله داشته باشد و چرخ تراکتور در مسیرهای بعدی نزدیک یا روی شکافهای ایجاد شده در مسیر قبلی حرکت نکند.
5. شکستن ۵ تا ۱۰ سانتی متر از عمق سخت لایه، کفایت می کند، چون عمق سخت لایه بیشتر از آن نیست. یعنی ۵ تا ۱۰ سانتی متر بیشتر از عمق شخمی که هرساله زده می شده است.
6. با افزایش عمق و در نتیجه بیشتر شدن مقاومت کششی، تعداد شاخه ها را باید کاهش داد تا با توان تراکتورهای موجود متناسب باشد. زیر شکن های عمیق اغلب یک یا دو شاخه ای هستند
7. بعد از عملیات زیر شکنی، خاک این قابلیت را دارد که دوباره فشرده شود، حتی بیشتر از قبل. برای همین بعد از عملیات زیر شکنی، باید یک مدیریتی انجام شود که از این اتفاق جلوگیری کند تا خاک به حالت پایدار برسد. این مدیریت شامل این موارد می شود:

• تا حد امکان، از حرکت تراکتور در زمین جلوگیری شود.
• در صورت حرکت تراکتور، تا حد امکان، چرخ ها از روی شیار های ایجاد شده در زیرشکنی، حرکت نکند
• شخم را در جهت عمود بر زیرشکنی بزنیم. البته در واقع باید گفت، زیرشکنی را در جهت عمود بر مسیر شخم باید زد.

8. بعد از عملیات زیرشکنی، مصرف آب بسیار زیاد می شود، پس تا حد امکان جلوی فشردگی خاک را بگیریم تا نیاز به زیرشکنی هم نباشد.

انواع زیرشکن در بازار موجود می باشد که بر حسب تعداد خیش زیرشکن یا شاخه آن تقسیم بندی می شوند. این زیر شکن ها عبارتند از؛ زیرشکن تک خیش، زیر شکن دو خیش، زیرشکن سه خیش، زیرشکن پنج خیش و بزرگترین زیرشکن که زیرشکن هفت خیش می باشد.

شکستن لایه سخت خاک در عمق 90 تا 100 سانتی متری به وسیله ساب سویلر عملکرد محصولات کشاورزی را تا 4 برابر افزایش می دهد.
از ساب سویلر برای شکستن لایه سخت خاک استفاده می شود و عمق کار این وسیله حداکثر 90 تا 100 سانتی متر است.
2 نوع لایه سخت خاک وجود دارد و انجام مداوم عملیات شخم در سال های متعدد و در عمق یکسان سبب به وجود آمدن لایه ای سخت از خاک در عمق 20 سانتی متری می شود که آن را با گاو آهن چیزل می توان از بین برد.
نوع دیگر لایه سخت خاک در عمق 70 تا 80 سانتی متری ایجاد می شود و این لایه قطور بوده و از رشد ریشه گیاهان در خاک جلوگیری می کند و عملکرد را کاهش می دهد که می توان با استفاده از ساب سویلر این لایه را از بین برد.
استفاده بهینه از ساب سویلر در شرایط مناسب افزایش عملکرد زیادی در محصولات کشاورزی دارد و با از بین بردن لایه سخت خاک امکان نفوذ ریشه به خاک زیرین برای گیاه فراهم می شود ، این در حالی است که در تحقیقات انجام شده استفاده از ساب سویلر بین 50 تا 400 درصد در سال آینده کاری عملکرد محصول را افزایش می دهد.
افزایش عملکرد محصول، شخم زمین در عمق زیاد، استفاده برای زهکشی موقت در اراضی، انتقال لوله و سیم کشی از داخل خاک در مسافت های کوتاه از مزیت ها و نیاز به انرژی خیلی زیاد برای کار و کاهش عملکرد محصول در صورت استفاده نادرست از ساب سویلر از معایب این وسیله است.
در مقایسه توان مورد نیاز برای کارکرد ساب سویلر با گاو آهن های دیگر ،برای استفاده از یک ساب سویلر سه خیش با عمق زیاد به یک تراکتور با توان 200 تا 250 اسب بخار که تقریباً 3 برابر توان تراکتور مسی فرگوسن 285 است متصل می شود .